Wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (potocznie zwany konsumenckim) dla swej skuteczności winien spełniać wymogi formalne pisma procesowego wynikające z art. 126 Kodeksu postępowania cywilnego, którego przepisy stosuje się tu odpowiednio, jak i szczególne wymogi formalne przewidziane regulacjami prawa upadłościowego.
Przede wszystkim wniosek należy złożyć na urzędowym formularzu, którego wzór został określony w drodze rozporządzenia przez Ministra Sprawiedliwości (i tu uwaga praktyczna – wzór został zmieniony rozporządzeniem z dnia 18 marca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie określenia wzorów formularzy wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej). Aktualnie obowiązujący wzór formularza dostępny jest do pobrania na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości w zakładce załatw sprawę -> pobierz formularz lub informację.
Wniosek podlega opłacie w kwocie 30,00 zł i nie ma tu znaczenia, czy składa go sam dłużnik, czy też wierzyciel uprawniony do złożenia wniosku.
Warunkiem koniecznym do merytorycznego rozpoznania wniosku jest jego prawidłowe uzupełnienie: należy wypełnić bądź zakreślić każdą niezaciemnioną rubrykę wniosku, jak również zakreślić każdą wolną przestrzeń pozostającą po wpisaniu treści. Z uwagi na ograniczoną przestrzeń sugerowane jest wypełnienie wniosku elektronicznie, jednakże nie jest to warunek niezbędny. Można czynić to więc również pismem ręcznym.
Prawidłowo wypełniony wniosek wraz z jego odpisem (tzn. drugim egzemplarzem) wysyła się drogą pocztową lub składa na biurze podawczym właściwego dla naszego zamieszkania (nie zameldowania!) Sądu Rejonowego rozpoznającego sprawy upadłościowe (warto przed tą czynnością zweryfikować na stronie internetowej sądu jego właściwość, tzn. jakimi sprawami i z jakiego terenu zajmuje się dany sąd). Można zatem wskazać sąd, w którego właściwości zamieszkuje dłużnik (np. będąc najemcą lokalu lub korzystając z lokalu udostępnionego mu przez członka rodziny) a nie w której jest zameldowany.
W obecnym stanie prawnym, po nowelizacji prawa upadłościowego z 24 marca 2020 r. zawierającej uchylenie stosowania art. 4914 Pr. Up., Sąd ma bardzo ograniczone możliwości oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Aktualnie jedynymi przesłankami uniemożliwiającymi ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest posiadanie statusu przedsiębiorcy oraz brak występowania stanu niewypłacalności.
Ustawodawca dokonując zmian prawa upadłościowego kierował się m. in. chęcią likwidacji tzw. turystyki upadłościowej. Przed nowelizacją z 24 marca 2020r. stosunkowo często zdarzało sie, iż dłużnik któremu odmówiono ogłoszenia upadłości w jednym sądzie dokonywał zmiany swojego adresu zamieszkania (w praktyce często tylko teoretycznie) i ponownie składał wniosek w obszarze właściwości innego sądu (szczególnie liberalny w kwestii ogłaszania upadłości był Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie). Konsekwencją tego stanu było ogromne obłożenie ośrodków sądowych w dużych miastach (uchodzących za liberalniejsze od innych).
Obecnie wobec uchylenia przesłanek negatywnych ogłoszenia upadłości zjawisko turystyki upadłościowej winno ulec znacznemu zmniejszeniu. Jednakowoż błędnym jest myślenie, iż ogłoszenie upadłości równoznaczne jest z umorzeniem naszych długów. Etap badania moralności płatniczej dłużnika przerzucony został w obecnym stanie prawnym na koniec postępowania upadłościowego, z czego wielu dłużników (a nawet upadłych) nie zdaje sonie jeszcze sprawy.
Dobrą wizualizacją obecnego i poprzedniego stanu prawnego jest figura geometryczna trójkąta (lub lejek). Przed nowelizacją z 24 marca 2020 r. trójkąt był w klasycznym położeniu (na wejściu istniało wąskie gardło, trudno było uzyskać ogłoszenie upadłości, ale niemalże każde ogłoszenie upadłości w praktyce oznaczało szerokie możliwości umorzenia części lub całości zobowiązań na koniec postępowania) natomiast obecnie trójkąt jest w odwróconym położeniu (na wstępie szerokie gardło lejka umożliwia niemal każdemu, kto złoży wniosek ogłoszenie upadłości, ale w dalszym toku wskutek zwężenia lejka nie każdy upadły na końcu postępowania zostanie oddłużony).
O dalszych procedurach w upadłości konsumenckiej będzie można poczytać w następnych wpisach.
