Wymogi formalne wniosku o ogłoszenie upadłości składanego przez dłużnika

W zakresie wymogów formalnych wniosku o ogłoszenie upadłości należy pamiętać w szczególności o:

wskazaniu reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni . art. 22 ust. 1 pkt 1 PUiN;
oznaczeniu miejsca, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika . art. 22 ust. 1 pkt 2 PUiN. Wniosek wierzyciela może wskazywać jedynie siedzibę dłużnika, co nie jest tożsame z miejscem, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika;
wskazaniu okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie . art. 22 ust. 1 pkt 3 PUiN. W tym przedmiocie trudno uznać, aby ogólnikowe stwierdzenia odnośnie toczącego się postępowania układowego uprawdopodobniły fakt, iż dłużnik jest niewypłacalny w rozumieniu art. 11. We wniosku wierzyciel nie może ograniczyć się do ogólnikowych stwierdzeń odnośnie toczących się postępowań egzekucyjnych wszczętych przez inne (a zwłaszcza niewiadomo jakie) podmioty. W zasadzie same twierdzenia strony nie mogą stanowić wyłącznej podstawy uprawdopodobnienia, lecz dopiero wówczas, gdy ich treścią są okoliczności prawdopodobne w świetle przeprowadzonych dowodów, twierdzenia strony mogą być źródłem uprawdopodobnienia (zob. postanowienie SN z 20.08.1996 r., II CKU 2/96, OSNC 1996 nr 12, poz. 166). Pojawiające się w praktyce składania wniosków o ogłoszenie upadłości ogólnikowe stwierdzenie, że wobec dłużnika toczą się inne postępowania egzekucyjne nie może zatem zostać uznane za uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek, tj. iż dłużnik posiada więcej niż jednego wierzyciela i jest niewypłacalny w rozumieniu art. 11. Brak uprawdopodobnienia już we wniosku okoliczności stanowiących jego uzasadnienie stanowi wystarczający powód do jego oddalenia;
umieszczeniu informacji, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (t.j. DzU z 2010 r. nr 112, poz. 743 ze zm.) lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy . art. 22 ust. 1 pkt 4 PUiN;
umieszczeniu informacji, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z 29.07.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j. DzU z 2009 r. nr 185, poz. 1439 ze zm.) . art. 22 ust. 1 pkt 5 PUiN;
załączeniu odpisu z rejestru . art. 22 ust. 2 PUiN. Niestety wadliwym z formalnego punktu widzenia jest załączenie kserokopii odpisów z KRS (choć w praktyce zdarza się to często). W takich okolicznościach trudno uznać, iż został spełniony wymóg stawiany w cytowanym przepisie, w którym wyraźnie mowa o odpisie, a nie o kserokopiach. Na marginesie należy wskazać, iż kwestię, co to jest odpis z KRS regulują właściwe przepisy dotyczące Krajowego Rejestru Sądowego. Powołać należy rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 27.12.2011 r. w sprawie ustroju i organizacji Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego oraz trybu i sposobu udzielania informacji z Krajowego Rejestru Sądowego i wydawania kopii dokumentów z katalogu, a także struktury udostępnianych informacji o podmiotach wpisanych do Rejestru oraz cech wydruków umożliwiających ich weryfikację z danymi w Rejestrze (DzU nr 297, poz. 1760) oraz ustawę z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym. (t.j. DzU z 2007 r. nr 168, poz. 1186 ze zm.). W postanowieniu z 27.01.2006 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że: .odpisem w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, w tym odpisem orzeczenia w rozumieniu art. 140 k.p.c., jest dokument wiernie odzwierciedlający treść oryginału orzeczenia albo jego kopia. (III CK 369/05, OSNC 2006, nr 11, poz. 187). Zauważyć należy, iż w uchwale z 21.12.2010 r., III CZP 94/10, Sąd Najwyższy wskazał, że kopia odpisu KRS poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika wnioskodawcy będącego radcą prawnym może stanowić podstawę nadania klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego wierzyciela na podstawie art. 788 § 1 k.p.c. Przenosząc to orzeczenie Sądu Najwyższego na grunt prawa upadłościowego, za uzasadnione należy uznać stanowisko dopuszczające poświadczenie odpisu z KRS za zgodność z oryginałem przez adwokata lub radcę prawnego reprezentującego w postępowaniu upadłościowym wnioskodawcę. Co więcej, wydaje się, że również norma art. 129 § 2 k.p.c., obowiązująca od 1.01.2010 r., dopuszcza taką możliwość zamiast załączania oryginału dokumentu, aczkolwiek stosownie do art. 11 ustawy wprowadzającej powołane uregulowanie w sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy (przed 1.01.2010 r.) stosuje się, do czasu zakończenia postępowania w pierwszej instancji, dotychczasowe przepisy w zakresie uwierzytelniania dokumentów (DzU z 2009 r. nr 216, poz. 1676). Pomocniczo wskazać należy na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z 30.03.2006 r., III CZP 14/06: .Radca prawny, który jako pełnomocnik wierzyciela będącego osobą prawną dokonuje pierwszej czynności procesowej, polegającej na zgłoszeniu wierzytelności, powinien . pod rygorem przewidzianym w art. 242 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. . Prawo upadłościowe i naprawcze (DzU nr 60, poz. 535 ze zm.) . dołączyć do zgłoszenia pełnomocnictwo oraz dokument wykazujący umocowanie organu osoby prawnej udzielającej pełnomocnictwa. Dokumentem takim może być uwierzytelniona przez niego kopia odpisu z właściwego rejestru.. Do wniosku można, zamiast odpisu z KRS, załączyć oświadczenie o wpisie do właściwego rejestru, zawierające oznaczenie firmy lub nazwy, formy prawnej, siedziby, numeru we właściwym rejestrze oraz wskazać osoby uprawnione do jego reprezentowania. Dłużnik składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania i wraz z klauzulą: .Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. (art. 22 ust. 2 i 2a PUiN);
załączeniu aktualnego i prawidłowo sporządzonego wykazu majątku z szacunkową wyceną (art. 23 ust. 1 pkt 1 PUiN). W praktyce najczęściej do wniosku błędnie załączany jest jedynie wykaz środków trwałych, w którym brak rozróżnienia składników majątku na ruchomości i nieruchomości. W związku z tym wykazem oddzielnie wymienione są grunty i części składowe tych gruntów, co uniemożliwia prawidłową ocenę stanu majątkowego dłużnika z punktu widzenia ewentualnych kosztów postępowania upadłościowego. Na marginesie należy wskazać, iż prawidłowy wykaz winien obejmować również ewentualne prawa majątkowe. Poza tym sformułowanie .szacunkowa wycena. nie jest pojęciem tożsamym z .wartością bilansową;
załączeniu aktualnego (na dzień nie późniejszy niż trzydzieści dni przed dniem złożenia wniosku) i prawidłowo sporządzonego dla celów postępowania upadłościowego bilansu (art. 23 ust. 1 pkt 2 PUiN). W praktyce do wniosku najczęściej załącza się jedynie ostatni bilans oraz rachunek zysk ów i strat, który jest nieaktualny. Elementy składowe sprawozdania finansowego określa art. 45 ust. 2 ustawy o rachunkowości (t.j. DzU z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.). Wynika z niego, iż sprawozdanie rachunkowe obejmuje bilans, rachunek zysków i strat oraz informację dodatkową, a w przypadku podmiotów określonych w art. 64 ustawy o rachunkowości także rachunek przepływów pieniężnych. Ponadto dokumenty ze sprawozdania rachunkowego muszą zostać podpisane przez wszystkie wskazane w ustawie osoby oraz opatrzone datą złożenia podpisu (art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Z praktyki wiadomo, że sądy, rozszerzając zakres ustawowego pojęcia .bilansu., uznają, że ten, który sporządzany jest dla celów postępowania upadłościowego traktowany być powinien w taki sposób, aby spełniał wymogi .sprawozdania finansowego. z ustawy o rachunkowości;
załączeniu spisu wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listy zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku dłużnika wraz z datą ich ustanowienia (art. 23 ust. 1 pkt 3). W przypadku osób fizycznych należy wskazać adresy ich zamieszkania (dotyczy to również osób fizycznych będących wspólnikami spółek cywilnych). Informacja o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek musi zawierać informacje o dacie ustanowienia zabezpieczenia;
załączeniu aktualnego oświadczenia o spłatach wierzytelności (art. 23 ust. 1 pkt 4);
załączeniu prawidłowego spisu podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika (art. 23 ust. 1 pkt 5 PUiN) . należy wskazać w samym spisie daty powstania wierzytelności oraz termin zapłaty;
załączeniu prawidłowo sporządzonego wykazu tytułów egzekucyjnych . art. 23 ust. 1 pkt 6 PUiN;
załączeniu informacji o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych i zastawów skarbowych oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych lub administracyjnych dotyczących majątku dłużnika . art. 23 ust. 1 pkt 7 PUiN. Informacja w rozumieniu tego przepisu obejmuje bowiem informację o wszczętych postępowaniach o wpis hipoteki i innych praw rzeczowych, o wpis do rejestru zastawów, o wpis do zastawu skarbowego. Ponadto winno się w niej znaleźć informacje o wszelkich postępowaniach sądowych lub administracyjnych odnoszących się do majątku dłużnika, bez względu na to, czy dłużnik jest w nich powodem, czy pozwanym;
złożeniu prawidłowych propozycji układowych wraz z propozycjami finansowania wykonania układu (art. 23 ust. 2 pkt 1 PUiN) . co powinny zawierać propozycje układowe określone jest w art. 270 i 280. Umieszczenia wymaga również uzasadnienie propozycji układowych, o których mowa w art. 280 (zob. także art. 23 ust. 3 Prawa upadłościowego i naprawczego);
załączeniu rachunku przepływów pieniężnych za ostatnie dwanaście miesięcy, jeżeli obowiązany był do prowadzenia dokumentacji umożliwiającej sporządzenie takiego rachunku (art. 23 ust. 2 pkt 2 PUiN). W przypadku gdy dłużnik nie może złożyć tego dokumentu, winien wskazać przyczyny oraz je uprawdopodobnić;
wskazaniu zamieszkania i adresu reprezentantów . art. 23 ust. 1 pkt 8 PUiN, co nie jest tożsame ze wskazaniem adresu pełnomocnika;
złożeniu oświadczenia dłużnika co do prawdziwości danych zawartych we wniosku . art. 25 ust. 1 PUiN. Powyższego obowiązku nie może zastąpić oświadczenie pełnomocnika, skoro ustawa wprost wymaga oświadczenia dłużnika;
złożeniu oświadczenia zgodnie z treścią art. 22 ust. 2 w zw. z ust. 2a PUiN (w myśl tych przepisów .2. Jeżeli dłużnikiem jest przedsiębiorca wpisany do właściwego rejestru, do wniosku należy dołączyć zaświadczenie albo oświadczenie o wpisie do rejestru zawierające oznaczenie jego firmy lub nazwy, formy prawnej, siedziby oraz numeru we właściwym rejestrze. Jeżeli dłużnik jest wnioskodawcą, powinien wskazać w oświadczeniu także osoby uprawnione do jego reprezentowania. 2a. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 2, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: «Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia». Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań;
załączeniu odpisów załączników dla strony przeciwnej (art. 128 k.p.c. w zw. z art. 35 PUiN);
opłaceniu wniosku; podlega on opłacie stałej określonej w art. 74 pkt 1 ustawy z 28.07. 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. DzU z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.) wynoszącej 1000 zł. Należy podkreślić, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 15.05.2012 r., P 11/10, art. 32 ust. 1 PUiN (tj. .w stosunku do dłużnika nie stosuje się przepisów o zwolnieniu od kosztów sądowych.) w zakresie, w jakim dotyczy dłużnik ów będących spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością, został uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Utrata mocy powołanego przepisu we wskazanym zakresie nastąpiła 24.05.2012 r. (szerzej na ten temat . zob. pkt 3.2.6. .Koszty postępowania na etapie rozpoznawania wniosku);
załączeniu oryginału pełnomocnictwa lub jego wierzytelnego odpisu, jeżeli w imieniu dłużnika wniosek składa pełnomocnik (art. 89 § 1 k.p.c.).

Przytoczone rygorystyczne wymogi formalne wniosku o ogłoszenie upadłości stawiane są przed wnioskodawcą, którym jest dłużnik.