Krąg podmiotów, wobec których można złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości to:
- przedsiębiorca – chodzi tu o osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, o których mowa w art. 33 1 § 1 k.c (np. osobowe spółki handlowe, tj. spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna oraz spółki kapitałowe w organizacji, tj. spółka z o.o. w organizacji i spółka akcyjna w organizacji, choć zagadnienie to nie jest bezsporne), prowadzącą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (art. 43 1 k.c. – ogólna definicja przedsiębiorcy). Tak szerokie ujęcie mieści w sobie działalność gospodarczą niezależną od celu gromadzenia środków. W swoim zakresie obejmuje więc także działalność fundacji i stowarzyszeń, jeżeli prowadzą jakąkolwiek działalność gospodarczą przynoszącą dochód.
- spółki jawne;
- spółki partnerskie;
- spółki komandytowe;
- spółki komandytowo-akcyjne;
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
- spółki akcyjne;
- spółdzielnie;
- przedsiębiorstwa państwowe;
- jednostki badawczo-rozwojowe;
- przedsiębiorcy określeni w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne;
- inne osoby prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym. W rejestrze tym rejestrowane są stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe, fundacje oraz publiczne zakłady opieki zdrowotnej);
- oddziały przedsiębiorstw zagranicznych działających na terenie Rzeczypospolitej Polskiej;
- główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń;
- główne oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji;
- instytucje gospodarki budżetowej.
Wobec kogo nie można zgłosić wniosku o ogłoszenie upadłości
Istnieją także podmioty, wobec których nie można złożyć wniosku o ogłoszenie upadłości, co oznacza, że nie posiadają one zdolności upadłościowej. Są nimi:
- Skarb Państwa, który jest osobą prawną reprezentującą państwo jako właściciela majątku w obrocie prawnym, z wyjątkiem majątku pozostającego we władztwie innych osób prawnych (art. 34 k.c.). Zakaz ogłoszenia upadłości dotyczy Skarbu Państwa w całości, niezależnie od tego, w jakim zakresie jego statio fisci (tj. jednostka organizacyjna Państwa przez którą działa Skarb Państwa) prowadzą działalność gospodarczą.
- Ta sama zasada dotyczy jednostek samorządu terytorialnego, takich jak np. gmina czy powiat.
- Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej utworzone na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej. Tymi publicznymi samodzielnymi ZOZ, zgodnie z przywołaną ustawą, będą m.in. szpitale, przychodnie, ośrodki zdrowia, zakłady rehabilitacji leczniczej, pogotowia ratunkowe, poradnie, laboratoria diagnostyczne.
- Instytucje i osoby prawne utworzone w drodze ustawy mogą funkcjonować w obrocie w sposób nieodbiegający od innych przedsiębiorstw, ale ich zdolność upadłościową wyłączono z uwagi na tryb ich powołania. Przykładem takich podmiotów mogą być Porty Lotnicze, Poczta Polska, Narodowy Bank Polski, Polska Akademia Nauk, Agencja Rynku Rolnego, Policja, Komisja Papier ów Wartościowych, Bankowy Fundusz Gwarancyjny, Polskie Koleje Państwowe [2].
- Właściciel indywidualnego gospodarstwa rolnego, ale jedynie wówczas, jeśli jest nim osoba fizyczna. Z brzmienia tego przepisu wynika jednoznacznie, iż w przypadku gdy gospodarstwo rolne prowadzi osoba prawna, to przysługuje jej zdolność upadłościowa. Osoba fizyczna uzyska zdolność upadłościową także w przypadku, gdy oprócz prowadzenia gospodarstwa rolnego prowadzi również inną działalność gospodarczą.
