Rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy (art. 930 § 1 k.p.c.).
W razie sprzedaży lub darowizny nieruchomości postępowanie egzekucyjne toczy się bowiem tak, jakby do rozporządzenia nieruchomością nie doszło.
Czy zatem dłużnik może w świetle prawa udaremnić egzekucję z nieruchomości?
Okazuje się, że tak. Jednym ze sposobów zwalczania egzekucji jest „patent” na sądowy podział majątku wspólnego małżonków. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 01.12.1977 r. (I CR 409/77): „ Zmiana spowodowana orzeczeniem sądu na skutek podziału majątku wspólnego, działu spadku lub zniesienia współwłasności nieruchomości nie ma charakteru rozporządzenia tą nieruchomością w rozumieniu art. 930 k.p.c. Jeżeli zatem zajęta nieruchomość została w wyniku podziału majątku wspólnego przyznana tylko powódce, a nie dłużnikowi, powódka zaś i dłużnik pozostają w ustroju rozdzielności majątkowej, co wyłącza odpowiedzialność z majątku powódki za długi drugiego małżonka (art. 34 kod. rodz. i op.), żądanie wyłączenia spornej nieruchomości od egzekucji prowadzonej przeciwko dłużnikowi podlega uwzględnieniu na podstawie art. 841 k.p.c.”.
Nieuczciwy dłużnik może więc w porozumieniu ze współmałżonkiem instrumentalnie wykorzystać majestat państwa, czyli doprowadzić do wydania orzeczenia faktycznie chroniącego nieruchomość przed egzekucją komorniczą. Służy temu wniosek o podział majątku wspólnego poprzez przyznanie drugiemu z małżonków wyłącznej własności nieruchomości z jednoczesną spłatą dłużnika. Skoro nieruchomość na mocy orzeczenia sądu zostaje przyznana współmałżonkowi, to komornik nie może prowadzić z niej egzekucji. Nieruchomość „ucieka” spod egzekucji, zostaje z niej wyłączona.
Małżonek takiego dłużnika będzie więc zwalczać toczącą się egzekucję w drodze powództwa przeciwegzekucyjnego żądając zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji albowiem narusza to prawa tej osoby.
